عرف عام در نظریه های آنتونیو گرامشی

آنتونیو گرامشی روشنفکر و سیاست­مدار کمونیست ایتالیایی، یکی از مهم­ترین نظریه­پردازان بزرگی که نظریاتش به شدت بر مطالعات فرهنگی­، مارکسیسم ایتالیا و اروپا تاثیر­گذار بود. وی قائل به زیربنایی است که به گونه­ای دیالکتیکی با مجموعه­ای از روبنا در ارتباط است که این مجموعه شامل مقولاتی چون: سیاست، فرهنگ، حقوق، ایدئولوژی، و تمام آن اعمال اجتماعی که رابطه­ مستقیمی با تولید کالاهای مادی ندارد بلکه به صورت غیر­ مستقیم درگیر مشروعیت بخشیدن به شیوه تولید هستند. طبقه­ی مسلط نه تنها از نظر سیاسی و اقتصادی جامعه را زیر نظارت دارد، بلکه شیوه­ی خاص نگرش خویش به جهان و انسان و روابط اجتماعی را نیز چنان همه گیر می کندکه به صورت عرف عام در می آید و آنانی­که زیر تسلط هستند این نگرش را همچون پاره ای از نظم طبیعی جهان می پذیرند. هم­چنین ممکن است عرف عام به صورت نیروی کارآمد بر ضدهژمونی طبقه مسلط تبدیل گردد که گرامشی به این بُعد از عرف عام، قوه ی تمیز (good sense) می­گوید. بنابراین عرف عام درنظر گرامشی چندرشته­ای و دارای نقش­های چندگانه است. بدین­جهت نوشتار حاضر بر آن است تا مهم­ترین ایده­های گرامشی در خصوص عرف عام را تشریح و تبیین کند و جایگاه آن را در نظریه­ها و آثار وی کنکاش و بررسی کند.